Legenda Bahasa Jawa Tangkuban Perahu

Mite Sangkuriang – Tangkuban Perahu

Ing jaman mbiyen, iki cerito seko dayang rojo ing Jawa Barat sing jenenge Cewek Sumbi. Dheweke duwe putro adam jenenge Sangkuriang. Bocah iku seneng banget mburu.

Dheweke mburu dikancani Tumang, asu favorit kastil. Sangkuriang ora ngerti mata uang asu iku minangko titisane dewo lan ugo bapake.

Ing sawijining dino, Tumang ora gelem nuruti printahe kanggo mburu kewan. Dadi, segawon utowo asu kepingin dibuwang neng rimba. Naliko bali neng istana, Sangkuriang nyritakake kedadenan iku marang ibune.

Dayang Sumbi nesu lan keciwo naliko krungu critane kui mau. Ora disengojo dheweke nyabet sirahe Sangkuriang nganggo spatula pari sing dicekel.

Sawise kedadenan iku kepingin, Nona Sumbi getun karo awake dhewe. Dheweke perlu ndongo lan sregep topo.

Biyen, poro dewo menehi hadiah. Dheweke bakal enom lan duwe kaindahan tanpo wates.

Sakwise blonda-pirang taun ngumboro, Sangkuriang kepengen bali neng negorone. Tekan kono, kerajaan wis ganti kabeh. Ing kana dheweke ketemu karo bocah wadon sing ayu, sing ora liyo yo Pemudi Sumbi.

Kagum karo kaindahane, Sangkuriang nglamar dheweke. Amarga pemuda iku panai, Dayang Sumbi kesengsem banget karo dheweke.

Ing sawijining dino Sangkuriang nyuwun mohon diri kanggo mburu. Dheweke njaluk tulung marang Dayang Sumbi kanggo ndandani bandhile.

Dayang Sumbi kaget banget naliko ndeleng bekas luka ing sirahe calon garwane iku. Tatu iku kayadene tatune anake sing wis ilang. Sawise suwe saya nggatek ake, praupane nom-noman iku podho banget karo praupane putrone.

Dheweke maleh dadi wedi. Mulo banjur dheweke golek upoyo kanggo nggagalke proses lamaran. Dheweke terus menehi rong syarat. Kaping pisanan, dheweke njaluk wong nom-noman iku mau supoyo mbendung kali Citarum.

Lan sing selanjute seng nomer loro, dheweke njaluk Sangkuriang mau nggawe prau gseng edhe kanggo nyabrang mana tahu. Kaloro syarat iku cak hendak kudu dipenuhi sadurunge waktu dini hari.

Bengi iku Sangkuriang langasong nindakake tugas mau. Nganggo kekuwatan supranatural, dheweke ngerahake jin utowo makhluk gaib kanggo mbantu dheweke ngrampungake tugas.

Upik Sumbi meneng meneng nyawang kerjanane Sangkuring. Menyinkronkan pagaweane iku meh rampung, Upik Sumbi terus mrentah pasukane kon gulung kain lajak abang ing sisih wetan kutho.

Naliko ndelengne warna abang ing sisih wetan kutho, Sangkuriang teros mikir yen bengi iku wis esuk. Dheweke ugo mandheg kerjanane. Dheweke nesu banget mergo ora iso netepi sarat sing diwehi dening Cewek Sumbi.

Kanthi kekuwatan, dheweke terus nyuwil tebat sing digawe mau. Ono banjir parah ing saindenging kutho kui.

Banjur nendhang prau gedhe sing digawe kepingin. Prau iku ngambang lan tibo ing gunung sing diarani “Tangkuban Perahu.”

Kisah Joko Kendil

Biyen, ono wanito tuwa karo putrone. Bocah lanang elek lan ugo ringkes. Mulo ojo gumun, ringgit bocah kasebut asring diarani Joko Kendil dening masarakat sacedhake.

Kendil dhewe yaiku vas sing dienggo masak nasi. Yaiku kamiripan rajah badan bocah karo kendil sing ndadekake bocah kasebut dijenengi Joko Kendil dening uwong-wong.

Sanajan awake bocah ora sampurno, wanito iku tetep tresna karo anake. Nyatane, kabeh panjalukane bocah iku mesthi ditututi.

Biyen, joko kendil njaluk wanita itu omah-omah karo putri. Krungu iki, wong wadon mau terperanjat banget. Banjur ngandika:

“Elingen sopo sampeyan, Joko. Lan eling opo rupane awakmu. ”

“Mboten nopo-nopo, Ibu. Oalah, aku njaluk ibu njaluke lamaran dara, “jarene Joko Kendil.

Kanthi rasa kuwatir, wanito iku netepi kekarepane Joko Kendil.

Ora suwe crito, dheweke ugo ngadhepi rojo. Rojo iki nduwe anak asuh telu. Anake telu iku putri ayu. Kanthi mangu-mangu, wanito kasebut nerangake marang rojo.

Dheweke pengin salah sawijining upik rojo dijodohake karo Joko Kendil.
Krungu iki, rojo ora nesu.

Nanging, dheweke nyritakake intensi wanito kasebut marang telu putrine. Ing antarane telu putri, mung putri paling enom sing gelem nampa tawaran iku mau.

Kalorone ora trimo usulan kasebut, mergo ngerti sopo sejatine Joko Kendil. Selanjute di adakne ijab nikah anata kuntum enom karo Joko Kendil.

Sawise omah-omah, penghinaan mesthi katon ing garwane sing paling kecil enom seko rojo, utamane seko sedulur lanang loro kasebut. mesthi wae dheweke sedhih.

Cekakipun, rojo nindakake pertandingan sing cepet. Wiwitane, Joko Kendil kepengin melu kejuaraan mau.

Nanging, iki biso ditindakake amarga kelainan sing ora biso ditindakake. Kompetisi kasebut dirawuhi dening komandan sing wani.

Pangeran kasebut dikagumi kabeh wanito sing ono ing jaman semono, kalebu adhine loro sing bontot.

Kaloro putri sing ragil banjur moyoki adhine. Sedhih dara sing paling enom ora biso ditahan.

Sedhih lan mangkel, dheweke nendhang panci ing ngarepe. Krungu suarane manci pecah, dumadakan sang tuanku nyedhaki putri sing minimum enom.

Wiwitane, putri sing bungsune tergemap naliko dicedhaki dening pangeran. Sawise sinuhun ngandhani yen dheweke yaiku Joko Kendil, putrine sing paling enom pungkasane nglelehake ati.

Pranyata Joko Kendil kena kutukan sing ndadekake rupane ora apik.
Pungkasane, pasangan kasebut urip seneng selawase.

Asal Mula Danau Toba

Biyen, ono petani yatim piatu ing sisih lor Pulo Sumatra. Wilayah kasebut banyune asat banget.

Syahdan, bujang kasebut urip seko tani lan mancing. Ing sawijining dino dheweke lagi golek lauk oleh apik banget.

Warnane iwak iku kuning emas. Sawise dicekel, iwak iku malih berubah dadi putri ayu. Putri minangka wanita sing dikutuk mergo nglanggar larangan.

Bakal malih dadi jenis manusia sing ndemek dhisik. Mergo sing ndemek dheweke iku mau manungsa, dheweke dadi upik manungso.

Kagum karo kaindahane, petani enom ingin njaluk putrine dadi garwane utowo bojone. Tawaran kasebut mau ditompo kanthi syarat euro teruna kasebut ora bagi meruhi asal usul seko iwak, penanam enom iku setuju karo kahanan kasebut.

Sawise setaun, pasangan pemuda pemudi iku dikaruniai putro. Dheweke duwe kebiasaan ala ora nate kebak uteke. Dheweke mangan kabeh panganan sing kasedhiyo.

Ing sawijining dino bocah iku mangan kabeh panganan seko wong tuwane.

Wong tuane lanang iku nesu mergo ra kebagian pas kesel mari nyambut gawe lan ucap: “bocah keturunan iwak!” Buah tutur iku kepingin mbukak daya garwane, mula janjine terus gagal.

Garwa lan anake iku kepingin langsung ilang secoro sekti. Ing lemah sing tilas sikile metu sumber gedhe.

Banyu sing mili seko musim recup soyo gedhe. Lan dadi telogo sing jembar. Telogo kasebut saiki diarani Danau Toba

Legenda Candi Prambanan

Jaman mbien, Roro Jonggrang minongko Gadis Paduka Pertalian keluarga sing dadi Rojo Kerajaan Prambanan. Ing cedhak Prambanan ono pamrentahan sing ora kalah gedhe, yaiku Imperium Pengging.

Kekaisaran Pengging sing misuwur mesthi pengin nggedhekake wilayahe dhewe.

Kerajaan Pengging duwe ksatria seng sekti mandra guna, jenenge Bondowoso. Dheweke duwe gaman sing diarani bandung mulo dikenal kanthi jeneng Bandung Bondowoso.

Saliyane duwe gaman sing sekti, Bandung Bondowoso ugo duwe Tentara Jin sing nulungi dheweke nyerang kerajaan liyane lan nggayuh kekarepane.

Ing sawijining wektu Rojo Pengging mrentah Bandung Bondowoso supoyo nyerang Kerajaan Prambanan kanggo njupuk kekuwatan lan wilayahe. Dino esuke Bandung Bondowoso lan Angkatan Tentaranya lungo nyerang Kerajaan Aji Baka.

Amergo ora ono persiyapan, Prabu Baka pun kalah lan tiwas nganggo gaman. Kamenangan iku pun Bandung Bondowoso lan tentarane disambut dening Rojo Pengging.

Setelah iku Rojo Pengging masrahake marang Bandung Bondowoso kanggo ngatur Kerajaan Prambanan lan isine.

Ing sawijining wektu Bandung Bondowoso weruh bocah wadon ayu, jenenge Roro Jonggrang. Tanpo diraguhi, Bandung Bondowoso langsung nyeluk Roro Jonggrang lan langsung nglamar.

Roro Jonggrang sejatine sengit karo Bandung Bondowoso amergo dheweke wis mateni bapake, yo kui Pangeran Baka.

Nanging ing singkir liyane, dheweke ugo wedi nolak proposal kasebut. Dheweke ugo nglamar Bandung Bondowoso supoyo omah-omah, Bandung Bondowoso kudu nggawe 1000 candhi lan 2 sumur sajrone dalam wektu sewengi.

Bandung Bondowoso langsung setuju amergo dheweke duwe tentara jin sing biso nulungi dheweke ngrampungake tugas kanthi cepet.

Miwiti Bandung Bondowoso lan pasukane nggarap kahanan Roro Jonggrang. Bener, sajrone sawetara jam, karya candhi lan sumber meh rampung.

Roro Jonggrong sing ngawasi gaweyan wiwit kuwatir. Dheweke nemokake kaidah kanggo nggagalake tugas kasebut.

Banjur dheweke ngundang pelayane kanggo nulungi ngobong jerami, muni lesung lan nyebar kembang wangi. Sawise jerami diobong, langit ora suwe katon bangkang, lesung wiwit muni lan aroma kembang wiwit mambu.

Werno langit sing abrit, swarane lesung keprungu, lan gandane kembang, laskar Bandung Bondowoso ninggali gaweyane sing durung rampung.

Bandung Bondowoso melas yen gondong-gondong nyeluk pasukane nanging ora ono sing bali.

Banjur dheweke nerusake gaweyan candhi sing durung rampung dhewe, nanging gaweyane durung rampung esuk wis teko. Dheweke mangkel.

Dheweke ngerti manawa Roro Jonggrang sing nyoba nggagalake karyo kasebut mula Bandung Bondowoso ngutuk Roro Jonggrang dadi patung ing candhi (diarani Candi Roro Jonggrang) sing onoi ing Komplek Candi Prambanan.

Kisah Timun Mas dan Raksasa

Biyen ing sawijining deso ono rondho sing duwe jeneng Mbuk Srini, dheweke dadi rondho sing pengin ndue bocah lan ngrewangi kerjane.

Ing sawijining dino, dheweke ditekani karo samudra sing pengin wehi bocah kanthi sarat rupe naliko bocah iku umur enem epidemi, dheweke kudu diserahke menyang ki akbar kanggo dipangan.

Embok Srini pula setuju karo persyaratane iku.

Raksasa kasebut menehi wiji timun kanggo ditandur lan dirawat. Sawise rong ahad, ing antarane timun sing ditandur mau, ono siji sing paling gedhe lan mengkilap koyo emas.

Banjur mbok Srini ngethok woh-wohan iku kanthi tliti. Pranyoto isine ono orok, terus di jenengi Timun Mas.

Timun Mas saben dino tuwuh dadi bocah wadon sing ayu lan apik. Ing sawijining dino raksasa teko kanggo nglumpukake janji kasebut.

Mbok Sirni wedi yen kelangan Timun Mas, dheweke janji euro osean bakal teko sajrone 2 taun, amergo yen soyo gedhe, luwih becik mangan, raksasa kasebut setuju.

Mbok Srini luwih nresnani Timun Mas, saben kelingan janjine, atine dadi was-was lan sedhih.

Ing sawijining wengi empok Srini iku ngimpi menowo putrine wis kesatuan hati lan dheweke kudu nemoni petopo ing Dolok Plontos. Esuk-esuk uni Srini langsung lungo.

Ing Dolok Sulah iku dheweke ketemu karo petopo sing menehi 4 bungkus cilik, yaiku wiji timun, jarum, uyah lan belacan minongko obat penolak.

Naliko tekan omah, dheweke menehi 4 bungkus kasebut menyang Timun Mas, lan dheweke marang Timun Mas supoyo ndedonga.

Esuke, osean teko maneh kanggo nglumpukake janjine. Timun Mas didhawuhi metu seko lawang mburi dening teteh Srini.

Raksasa posho ngoyak dheweke. Timun Mas ugo kelingan bungkusane, mula winih timun kasebar.

Ajaib, rimba dadi kebon timun sing subur. Raksasa mangan. Nanging woh kasebut pancen nambah kekuwatan raksasa kasebut.

Banjur Timun Mas nyemprot penusuk, lan kanthi cepet, wit pring thukul dhuwur lan landhep banget. Kanthi sikil getih, raksasa terus ngoyak.

Timun Mas mbukak bungkus uyah banjur disiram. Sanaliko alas dadi segoro sing jembar. Kanthi roso sakit samudra biso dirampungake.

Pungkasane, Timun Mas nyemprotake terasi, berbarengan mbentuk lautan lumpur sing umop, lan pungkasane ki akbar kasebut ranah.

“Matur suwun Gusti, sampeyan wis nglindhungi abdi sampeyan.” Timun Mas matur nuwun.

Akhire Timun Mas kaleh mbok Sirni ingin urip bahagia lan tentrem.

Cerita Malin Bermanja

Jaman biyen, ono keluargo miskin ing pantai. Bapak kasebut makaryo karo kapal dagang supoyo saget nyukupi kebutuhan.

Keluargo kasebut duwe anak lanang enom, jenenge Malin Bermanja. Malin Kundang minangka bocah sing rajin, dheweke nulungi gaweane ibune supoyo saget ngurangi muatan wong tuwone.

Nganti sawijining dino, bapakne lelayaran. Nanging sawise dino kasebut, ora keprungu maneh kabare.

Wis pirang-pirang taun kepungkur, ibune Malin Bermanja saiki rajin makaryo dhewe kanggo ngyonggo awake dhewe lan Malin.

Ing sawijining dino, Malin Kundang nesu. Dheweke duwe tekad pengen nyambut gawe adoh lan mulih kanthi bondho akeh kanggo ibune.

Ing sawijining dino, ono kapal sing lumayan mewah. Koyo biasane, malin langsung mlayu marani kapal karo buruh transportasi, amergo malin cak hendak dadi ahli jogo poro perantau sing ketel nulungi ibune.

Ndeleng malin sing cerbak, pemimpin kapal kapal iku mau dadi kepengin ngejak Malin kerjo. Dheweke duwe niat ngundang malin supoyo biso berlayar lan nggarap kapal.

Malin ugo rumongso seneng, amergo impiane lelayaran lan migrasi menyang monco negoro buat kawujud. Dheweke langsung mlayu mulih njaluk ijen marang ibune.

Kanthi ati sing abot, ibune ngeculake anak siji-sijine. Aku pengin nahan malin supoyo  ora melu lelayaran, nanging amergo tekad kuwat, ibune ora iso ngalangi anake.

“Ati-ati ing asing negri, bocah. Siro apikan kabeh, tetep andhap asor, lan ojo lali marang Gusti Halikuljabbar sing kuwoso. ” Pesen ibune Malin.

” Nggih buk… Malin mesthi kelingan pituture jengenan.

Mengko malin bakal mulih mbetho bondho seng akeh. Malin untuk dadi wong sugeh, dadi njenengan ora usah kerja maneh. Malin permisi, buk ”. Malin permisi nangisi ibune.

Sawise dino iku, saben dino biyunge malin mesthi ngadeg ing pantai karo ndeleng cokrowolo, ngarep-arep malin ndang muleh.

Saben ono kapal mampir, ibune malin mesthi mlayu-mlayu, ngarepake yen anake iku ono ing kapal. Nanging mesthi ono rasa kuciwo, putrone ora ono ing njero kapal.

Wis pirang-pirang taun kepungkur, ibune malin iseh ngenteni anake bali.

Dheweke mesthi ngadeg ing pinggir pantai, nyawang ing cokrowolo esuk lan burit, kepengin putrone kerjakan enggal mulih.

Nganti sawijining dino, poro wargo katon sibuk mlaku ing pelabuan.

Ibune Malin Kundang, sing wis tuo lan loro-loroan, takon marang riuk sawijining wargo. Pranyata ono kapal berbenda lan gedhe ditabuh ing pelabuhan.

Sing duwe kapal yoiku cah nom-noman sing ganteng lan sugih, nggowo barang dagangan akeh. Krungu ngono, ibune malin langsung mlayu metu menyang pelabuhan.

Lakune katon, ibune malin lemes amergo awake ringkih lan lara.

Sawise tekan persinggahan, akeh wong sing podho kumpul. Ing prau, ono pasangan enom nganggo klambi apik lagi ngulungi dhuwet.

Seneng atine ibu malin, amergo dheweke weruh, dheweke yakin menowo pemuda sing baki iku putrone. Dheweke iso langsung ngerti, amergo ono tondho lair sing diduweni malin.

Sanaliko ibune malin munggah ing prau lan ngrangkul malin. Nanging, perawatan malin ora dikarepake, dheweke mbuwang wanito tuo kasebut.

” Sopo kowe Wani ngrusak klambi seng larang iki? ”. Malin kejepit.

” Malin, iki aku, ibumu. Saiki sampean pancen wis dadi wong sugeh, le. Saiki ibu seneng sampeyan wis mulih ”. Ibune Malin ngendiko.

Malin tergegau naliko krungu, tanpo disongko, wanito sing nganggo klambi lusuh yoiku ibune sing wis suwi ditinggalake.

“Opo bener wong ngemis iki ibumu, mas? Sampeyan sebut sampeyan bocah yatim piatu, jebule dheweke isih urip dadi pengemis “.

Garwane Malin Bermanja ngomong nganggo nodo sing ora sabar. Amergo isin karo bojone, Malin Kundang dhwe pungkasane nolak.

Lan ujar menowo wong ngemis sing mung ndalang dadi ibune supoyo iso golek dhuwit luwih akeh.

Banjur Malin njaluk kru prau supoyo ibune mau diusir, lan langsung ngangkat sauh lan lelayaran adoh seko pelabuan kasebut.

Ora diakui anake, ibune Malin rumongo keciwo. Nyeri ing atine ora biso diukur.

Pungkasane, dheweke ndedonga marang sing Kuoso. “Ya Allah, sampean iku paling adil, lan dirungokake saben pandongane abdi sampean”.

“Mata uang sejatine dheweke dudu Malin putroku, mulo banjur slamet lan slamet. Nangeng yen pancen Malin iku anakku sing wis suwe lungo, mulo kulo laknat malin dadi wathu ”.

Naliko, langit sing wis padhang dadi peteng. Angine banter, banjur ono prahara udan sing nyerang kapal kasebut.

Kilat banter, ombak dadi ngamuk. Ndelok iki, malin getun kabeh tumindake. Nanging njaluk ngapuro saiki wes kasep.

Dumadakan kapal apik iku cak hendak disabet karo bledhek sing gedhe lan kemungkus dadi mlebu laut. Lan jarene malin kundang malih dadi watu amergo wani karo ibune.

Nyi Roro Daksina Penguasa Laut Selatan

Kerajaan Padjajaran dununge ono ing Jawa Barat wiwit taun 1333M nganti 1630M lan ditaklukake karo Kekaisaran Islam Mataram seko Jawa Perdua.

Kerajaan gedhe iki dipimpin dening Prabu Siliwangi. Dheweke duwe kanjeng sultan lan anak sing ayu seng jenenge Peri Kadita.

Keindahane Dewi Kadita lan ibune nggawe iri liyane. Kabeh wanito istri simpanan nglumpuk ing sawijining wengi nggawe perkomplotan nglawan Dewi Kadita lan ibune.

Selir mutusake nggunakake sihir ireng kanggo nggawe Dewi Kadita reget dadi elek lan njijiki.

Prabu Siliwangi nesu banget lan kuciwo naliko ngerti yen baginda lan putrine dadi elek lan njijiki.

Dheweke berpengharapan karo istri simpanan rupiah ratu lan putrine ngalami kelainan sing ora iso ditindakake lan dheweke kerjakan nggowo nasib elek menyang istana.

Prabu Siliwangi dipengaruhi karo omongan selir-selire banjur dheweke mrentah supoyo rati lan anak e metu seko istana.

Peri Kadita, lan ibune mlaku-mlaku kanthi sedhih. Bidadari Kadita ora percoyo peso bapake iku mau ngrungokake omongane cak gundik.

Dheweke mangkel karo bapake. Dheweke dadi luwih nesu naliko ibune lan dheweke ora ndue tujuan arep neng ndi.

Kahanan kasebut nggawe ibune Dewi Kadita dadi stres. Ing sawijining dino, ibune sedo. Peri Kadita kanthi sedhih.

Peri Kadita mlaku kanthi sedhih, nganti tekan pesisir kidul (pesisir Raksasa Hindia). Dheweke lungguh ing watu banjur turu.

Naliko turu, dheweke duwe sesanti menowo dheweke kudu mlumpat menyang segoro supoyo saget uwal seko ipat-ipat kasebut.

Bareng tangi, tanpo mikir, Dewi Kadita mlumpat menyang segoro. Ora suwe, dheweke bali dadi wanito sengn ayu koyo mbienane.

Nanging dheweke sadhar peso dheweke dudu manungso maneh, nanging dheweke malih dadi wujud gaib.

Wiwit iku, dheweke mrentah kabeh makhluk ing pesisir selatan Pulo Jowo lan dheweke dikenal kanthi jeneng Nyi Roro Daksina.